Inhalaties
brengen verlichting bij verkoudheid
Inhalatie
Je neus zit dicht of begint te lopen, je moet veel niezen, wellicht zitten je oren dicht of voel je een druk in je bijholtes. Verkoudheid kan flink lastig zijn. Helaas zijn er geen medicijnen die ervoor zorgen dat je de volgende dag weer beter bent. Wel kun je de symptomen een beetje verlichten door veel kruidenthee te drinken, te rusten of te inhaleren. Ook het spoelen met een neus-douche kan helpen of het verdampen van etherische olie.
Inhaleren helpt om ziekteverwekkers te bestrijden, ontstekingsprocessen te genezen, slijmhuidzwellingen te verminderen en de ademwegen te open. Bij verkoudheid en daarmee gepaard gaande verschijnselen zoals een verstopte neus raakt het slijmvlies van de neus en bijholtes vaak ontstoken wat een verhoogde slijmproductie tot gevolg heeft. De warme waterdamp met eventuele opgeloste stoffen, zorgt voor een betere doorbloeding van het slijmvlies, het reinigt en bevochtigd de slijmhuid waardoor deze minder snel geïrriteerd raakt en het zorgt ervoor dat het slijm vloeibaarder wordt en makkelijker kan worden afgevoerd. Je merkt het doordat je tijdens en na het inhaleren een beetje begint te snotteren. Van het inhaleren kan je neus weer wat meer open gaan en de druk op de bijholtes afnemen. De verkoudheid zal niet veel sneller voorbij gaan maar het kan wel wat verlichting brengen.
Je kunt ook preventief je neus spoelen met bijv. zout om te voorkomen dat je verkouden wordt. Bij de eerste tekenen van verkoudheid kan het soms helpen om erger te voorkomen.
Dit geldt ook voor inhaleren. Aan het water kun je behalve zout ook etherische olie toevoegen. Deze oliën kunnen daarbij helpen het virus te lijf te gaan. 1 druppeltje aan het water toevoegen is meer dan voldoende. Door regelmatig 6 minuten op een dag te inhaleren kan je een verkoudheid wellicht buiten de deur houden.
Heeft het virus je toch te pakken dan kun je 2 tot 3 keer per dag voor 5 tot 20 minuten inhaleren. De tijdsduur is afhankelijk van de methode en de toegevoegde geneeskrachtige stoffen. Zout, kruiden en etherische oliën hebben een antibacteriële en verzachtende werking. Zout bevochtigd de luchtwegen en werkt slijmoplossend. Kruiden als kamille kunnen ontstekingsremmend werken. Ditzelfde geldt ook voor pure etherische oliën als Menthol, Eucalyptus, Tijm en Grove Den. Voor kleine kinderen is het inhaleren met etherische olie niet geschikt en kun je beter kiezen voor kruiden en zout.
Toevoegingen
Ongejodeerd zout
Inhaleren met zout is een oud huismiddel bij verkoudheid, bijholteontstekingen, bronchitis, longontsteking, astma en COPD en verstopte neus. Het bevochtigt de ademwegen, lost slijm op, stimuleert de doorbloeding en desinfecteert.
Verse of gedroogde kruiden
Je kunt voor het stomen ook gebruik maken van kruiden. Hiervoor zijn zowel verse als gedroogde kruiden geschikt. Heb je verse kruiden dan heb je aan 25 gram voldoende. Hak ze fijn, doe ze in een schaal en giet hier ½ liter gekookt water overheen. Heb je gedroogde kruiden dan heb je aan een handje vol kruiden op een halve liter water voldoende. Aanbevolen wordt om 2-3 keer per dag 10-20 minuten te stomen. Hieronder volgt een lijstje met mogelijke kruiden:
Anijs Kamille Lavendel Lindebloesem
Melisse Pepermunt Salie Dennenaalden
Venkel Vlierbloesem Tijm Zoethout
Etherische olie
Etherische oliën zijn zeer sterk geconcentreerde extracten uit planten. 1 druppeltje olie op een ½ liter water is al meer dan genoeg om mee te inhaleren. Voor kinderen onder de 6 jaar is het inhaleren met etherische olie niet geschikt en ook voor kinderen onder de 12 jaar is voorzichtigheid geboden. Kinderen kunnen gevaarlijke krampen in de longen krijgen of kunnen allergische reacties krijgen. Ook mensen met astma moeten hier voorzichtig mee zijn.
Etherische oliën kunnen je ogen irriteren. Voor het inhaleren met etherische olie is een inhalatie apparaatje (plastic bakje met tuit) handig. Ik vind het ook fijner dan met je hele gezicht boven een schotel te hangen. In zo`n inhalatieapparaatje is 1 druppeltje olie voldoende op 300 ml heet water. Aanbevolen wordt om 2 keer per dag 5 minuten te stomen. Hieronder volgt een lijstje met mogelijke etherische oliën:
Bergamot Ceder Eucalyptus Grove Den
Munt Marjolein Oregano Pepermunt
Rozemarijn Salie Sandelhout Tijm
Methoden
Er zijn verschillende manieren om je luchtwegen te reinigen:
- Dampinhalatie met een kom en doek
- Dampinhalatie met een inhalatie apparaat (plastic bak met tuit)
- Dampinhalatie met een elektrische inhalator of vernevelaar
- Dampbad of warme douche
- Inhalatie-stick (Vicks)
- Neusspoeling
De waterdamp die je inhaleert bestaat uit zeer kleine druppeltjes. Afhankelijk van de grootte kunnen deze druppeltjes dieper in de luchtwegen doordringen. Bij een verstopte neus of geïrriteerde bijholtes hoeven deze druppeltjes niet zo diep binnen te dringen als bij hoesten, een bronchitis of bronchiale infecties. Bij problemen die alleen de bovenste luchtwegen betreffen kun je inhaleren met een kom of een plastic inhalatieapparaatje. Heb je echter problemen met de bronchiën dan heb je een vernevelaar nodig die hele kleine aerosolen produceert die diep in de longen kunnen doordringen.
Dampinhalatie met een kom en een doek
- Doe de kruiden of het zout (ongejodeerd) in een ruime kom of schaal
- Breng 1 liter water aan de kook en giet deze op de kruiden.
- Bij gebruik van etherische olie doe je eerst het water in de schaal en daarna voeg je een druppel van de gewenste olie toe.
- Ga er daarna met je gezicht boven hangen, wacht niet te lang want de etherische olie verdampt snel en sla een grote doek over jezelf en de kom heen zodat de damp niet kan ontwijken.
- Blijf zo 10 - 15 minuten zitten en adem hierbij diep en langzaam door de neus in en door de mond uit. Je kunt ook afwisselen door een tijdje door één neusgat te ademen (als dat lukt). Het andere houdt je dicht.
Dampinhalatie met een inhalatie-apparaatje
Dit eenvoudige apparaatje bestaat uit twee delen: een bakje waar het water in komt met daar bovenop een tuit die je tegen je gezicht zet en je mond en neus omsluit. (Zie de foto). Ik vind dit zelf een heel praktisch ding. Wel moet je ervoor oppassen dat je het niet omstoot en je aan het hete water verbrand. Vooral bij kleine kinderen is dit gevaarlijk. Dit geldt echter ook voor de eerste methode.
Laat het kokende water daarom eerst iets afkoelen tot zo`n 80 graden. Ook hier kun je zout of etherische olie (1 druppel) aan toe voegen. Aanbevolen wordt om 2 keer per dag 10 minuten te inhaleren.
Dampinhalatie met een elektrische vernevelaar
Inhaleren boven en schaal of met een plastic inhalatie apparaat werkt voornamelijk op de bovenste delen van de luchtwegen, de neus, bijholten en keel. Bij inhalaties met zout bevat de waterdamp slechts zeer kleine hoeveelheden zout, het meeste blijft in de schaal.
Voor een sterkere werking bestaan er elektrische inhalators die het zoutwater tot zeer kleine druppeltjes, aerosolen, vernevelen die lichter zijn en daardoor dieper in de luchtwegen terechtkomen dan waterdamp. Deze zijn niet eens zo heel kostbaar (vanaf 40€).
Het zout dat hiervoor wordt gebruikt is een fysiologisch zout dat zoveel mogelijk onbehandeld en zonder jodium is. Je kunt dit zout in de apotheek kopen (kiemvrij) maar ook zelf maken door aan 9 gr. zout 1 ltr. heet water toe te voegen. Dit laat je voor gebruik afkoelen. Inhaleren kun je hiermee 2 of 3 keer per dag voor 10 tot 20 minuten. Vooral voor kleine kinderen is dit apparaat ideaal. Ook is hierbij geen kans op verbranding.
Dampbad of -douche
Ook een bad met kruiden of etherische olie kan dezelfde functie vervullen als het inhaleren boven een kom of inhalatie-apparaatje. Vooral voor kleine kinderen is het een aangename methode om de luchtwegen te bevochtigen. Ook kun je nog een sterke kruidenthee aan het badwater toevoegen of een kruidenbuil in het bad leggen. Voor een kruidenbuil leg je de kruiden zoals kamille, grove dennennaalden, tijmtakjes, lavendel, lindebloesem of vlierbloesem op een lap stof of grote zakdoek waarvan je de uiteinden samenvoegt en vastbindt.
Wil je etherische olie aan je badwater toevoegen, los deze dan eerst goed op in een beetje vette olie (bijv. olijf of amandelolie), slagroom of honing. Voor volwassenen zijn 10 druppels genoeg, voor kinderen 5 druppels op een volbad. Voor kinderen onder de zes jaar kun je beter een sterke thee maken en deze aan het badwater toevoegen.
Inhalatiestick
Wie kent hem niet van vroeger, de Vicks Inhaler. Dit witte stiftje met ronde kop bevat aromatische bestanddelen (menthol, kamfer en Abies Sibirica-olie) en Methylsalicylaat dat je opsnuift.
De Jarungjit inhaler uit Thailand afkomstig, is een mooi bewerkt metalen inhaleerdoosje. Het bevat o.a. de volgende kruiden kamfer, eucalyptus, menthol, pommelo, kruidnagel, gember en citrusschil. Het wordt gebruikt voor het verlichten van verstopte neus, zwaar hoofd en lichte misselijkheid.
Je kunt zelf ook een inhalatie"stick" met etherische olie maken. Neem hiervoor een klein glazen flesje dat je met een dekseltje kunt afsluiten en leg er een wattenpadje of een stukje keukenrol in. Druppel hier 12 druppeltjes etherische olie op van bijvoorbeeld tijm, menthol of alpenden. Dit kun je bij verkoudheid meermaals per dag inhaleren.
Neusspoeling
Een neusspoeling werkt goed wanneer je deze preventief of bij eerste verkoudheidsverschijnselen inzet. Binnen de Ayurveda hoort het spoelen van de neus tot de normale lichaamsverzorging. Het wordt preventief gebruikt om infecties te voorkomen en de neusholtes te reinigen.
Ook binnen de yoga is een neusspoeling populair. Je krijgt zo minder last van slijmophoping in de neus en neusholtes. Slijmvorming zorgt niet alleen voor ongemak, de bacteriën die zich in het slijm bevinden, kunnen zich ook verder ontwikkelen. Met een neusspoeling houdt je het neusslijmvlies gezond en schoon en behoud je vrijheid om te ademen bij uiteenlopende ademhalingsoefeningen die in de yoga centraal staan.
Binnen de Ayurveda wordt gebruik gemaakt van de Neti Pot. Een klein potje met een tuitje waarin je een fysiologische zoutoplossing doet. Dit is een zoutoplossing die dezelfde zoutconcentratie heeft als die van je traanvocht. Deze concentratie verkrijg je door aan 1 liter water 9 gr. (ongejodeerd) zout toe te voegen. Zowel puur kraanwater als een te sterke zoutoplossing zijn niet goed om mee te spoelen en deze voelen ook niet prettig aan. Een te hoge concentratie zout in je neus kan je slijmvlies juist irriteren, uitdrogen en beschadigen. Er bestaan naast het Neti Potje ook ´westerse´ varianten zoals die van Emser bijvoorbeeld. Deze zien er niet zo mooi en traditioneel uit maar zijn wel erg praktisch.
Contra-indicaties
Spoelen van de neus is minder geschikt wanneer je bijholtes reeds ontstoken zijn. Wanneer het water niet goed uit de bijholtes terug kan stromen wordt de druk nog meer verhoog waardoor het ongemak ook toeneemt. In de acute fase van bijholteontsteking of wanneer je neusholtes verstopt zijn is inhaleren meer geschikt.
Aandachtspunten
- Stop het inhaleren bij duizeligheid, pijn of als je je er niet prettig bij voelt
- Ga na de inhalatie het eerste half uur niet naar buiten of op de toch staan
- Het beste is om na de tijd een kop thee te drinken en even te rusten
- Wees met heet water voorzichtig bij kinderen, ze kunnen zich makkelijk verbranden. Een lekker warm bad of een tijdje onder de warme douche kan ook verlichting brengen.
- Bij allergieën, astma of een bloedcirculatie-stoornis in overleg met de arts bespreken of inhaleren mogelijk is
- Bij baby`s en kleine kinderen geen etherische olie gebruiken