Mariadistel

Silybum marianum

Milk thistle (E), Maria distel (D)

Ik las vanmorgen in Oostenrijk in de krant dat de Mariadistel tot medicijnplant van het jaar 2021 is uitgeroepen. Niet de meest aaibare plant met al haar stekels. De hele bladrand zit er vol mee. Toch zijn de jonge blaadjes heerlijk om door een salade te mengen als je deze puntjes eraf geknipt hebt. Ook zijn de groene bladeren met een netwerk van witte vlekken mooi om te zien. De grootste gave van dit stekelige plantje voor onze gezondheid ligt echter verborgen in de zaadjes; deze hebben een beschermende en regenererende invloed op de lever.

Deze werking is vooral te danken aan de stof silymarine, een complex van verschillende flavonolignanen (met name silybine, isosilybine, silicristine en silydianine). Hoewel het silymarine (en met name de stof silybine) wordt beschouwd als de belangrijkste medicinale inhoudsstof, zijn de gezondheidseffecten van de mariadistel waarschijnlijk toe te schrijven aan een synergie tussen silymarine en andere stoffen waaronder flavonoïden, betaïne, onverzadigde vetzuren, fytosterolen en bitterstoffen.

Silybum marianum zoals de Mariadistel officieel heet, heeft een prachtige samengestelde violette bloem. De harde zaadjes waar het om draait kun je na de bloei verzamelen. Deze plant kun je heel makkelijk in je tuin aanplanten. Ik heb ergens gelezen dat de bloei ervan pas in het tweede jaar plaatsvindt dus je moet wel even geduld hebben voordat je kunt gaan oogsten.

Weldaad voor de lever

De Mariadistel is de leverplant bij uitstek. In de lever verlopen zo`n 500 verschillende processen. Zo produceert de lever gal en cholesterol en zet opgenomen voedingsstoffen als koolhydraten, vetten en eiwitten om in bouw- en brandstof voor het lichaam. Van groot belang is de ontgiftende werking van de lever. Alle door de darm opgenomen voedingsmiddelen waaronder ook schadelijke stoffen zoals alcohol, medicijnen, verschillende additieven uit de voeding of giftstoffen, worden door de lever uit ons bloed gefilterd, opgeslagen of omgezet in andere stoffen. Door ziekte of overmatige belasting van ongezonde (gif)stoffen kan de lever uit balans raken, vervetten en groter worden. Uiteindelijk kan de lever ernstige schade oplopen en kan zelfs littekenweefsel (levercirrose) ontstaan. Klachten die bij leveraandoeningen horen zijn onder meer: vermoeidheid, gevoel van slapte, verminderde eetlust, gewichtsverlies of geelzucht.

De Mariadistel kan de lever weer ondersteunen en beschadigde levercellen regenereren. Silymarine heeft een antioxidatieve, ontstekingsremmende en preventieve werking doordat deze stof de celmembranen van de levercellen stabiliseert en daarmee het binnendringen van giftstoffen voorkomt.   

Detoxend het voorjaar tegemoet

Het is nu begin maart, we gaan weer richting de lente. Na de donkere wintermaanden waarin we wat zwaarder eten, wat minder bewegen en we ons wellicht wat meer laten gaan, komt met het voorjaar ook de behoefte om ons weer frisser en lichter te voelen. Niet voor niets dat in de tijd tussen Carnaval en Pasen al eeuwen gevast wordt. Hoewel het vasten in deze periode veelal met religieuze rituelen geassocieerd wordt en meestal ook een vorm van bezinning is, wordt het vasten in de natuurgeneeskunde ingezet om het spijsverteringsstelsel te reinigen en tot rust te laten komen. Tegenwoordig hebben we het graag over detoxen. Het lichaam reinigen van zogenaamde ‘slakken’ en opgestapelde giftstoffen. Deze ‘slakken’ maken dat je je vermoeid en wat slomer voelt. De Mariadistel helpt je om je lever weer op gang te brengen en je weer fit en vitaal te voelen.

Voor een oppepper van je lever of voor een onderhoudsbeurt kun je Mariadistel als kuur over meerdere maanden (3-6) gebruiken. Voor diegene die allergisch zijn voor bloemen van de composieten-familie (samengestelde bloemen) is Mariadistel helaas niet geschikt. Bij een beschadiging van de lever of bij klachten die met de lever verband houden is de werking van een thee te zwak en is het raadzaam om mariadistelpreparaten, die hoger gedoseerd, zijn te kopen en deze in overleg met een arts te gebruiken. Heb je geen problemen met de lever dan kun je met een gerust hart zelf een voorjaarskuurtje voor je lever maken. Daar hoort dan natuurlijk ook gezond eten en drinken bij: veel groente en fruit, niet te vet en weinig alcohol.

Een kuur met Mariadistel is vrij simpel. Mocht je een plant in de tuin hebben, dan kun je van de zaadjes thee zetten of een tinctuur maken. De bloemen pluk je in de zomer na de bloei wanneer ze nog een witte haarkroon dragen en laat je vervolgens op een luchtige, warme, droge plek drogen. Wanneer ze helemaal droog zijn, kun je de zaadjes uit de bloemen kloppen.

Je kunt de zaadjes ook in het eten gebruiken. Wel moet je ze dan eerste met een vijzel of keukenmachine goed fijnmalen want ze zijn keihard. Dit geldt ook voor het gebruik van de zaadjes voor een thee of tinctuur. Door ze fijn te malen kan het silymarine, dat in de harde schaal voorkomt (1,5 tot 3%), beter in het water of de alcohol oplossen en via de darmen in het lichaam worden opgenomen.