Kruiden plukken
Maak van het plukken een geluksmomentje en neem de tijd om je te verbinden met de natuur
Verzamelen van wilde kruiden
Wat
Voordat je gaat plukken is het goed om te bedenken wat je wilt gaan plukken en wat je met de kruiden die je verzamelt wilt doen. Dit voorkomt dat als je thuis komt je planten moet weggooien omdat je ze niet allemaal kunt verwerken.
Verzamel alleen die kruiden waarvan je zeker weet dat je ze kent omdat er gevaar bestaat dat je kruiden verwisselt met giftige kruiden. Zo lijken veel bladeren of bloemen op elkaar en zijn er vaak kleine kenmerken waarop je moet letten om er zeker van te zijn dat je de juiste plant hebt.
Tegenwoordig bestaan er allerlei plantenherkenning-apps waarmee je wilde kruiden kunt determineren. Toch blijft er soms een kleine onzekerheid bestaan of je echt de goede plant hebt. Bij twijfel de plant niet gebruiken voor inwendig gebruik. Sluit je dan liever een keer aan bij een kruidenwandeling die door experts worden aangeboden.
Let er bij het verzamelen op dat je gezonde, krachtige planten plukt die niet beschadigd zijn door bijvoorbeeld insectenvraat of bevallen zijn van schimmels. Opgerolde blaadjes wijzen soms op afgelegde eitjes. Ook kun je bruine of rotte delen het beste meteen bij het plukken verwijderen.
Houd bij het plukken rekening met zeldzame of beschermde planten. Mocht je deze perse nodig hebben dan kun je ze wellicht ook in de apotheek of via internet bestellen. Pluk nooit alle planten die op een plek voorkomen helemaal kaal.
Sommige planten staan op de rode lijst wat betekent dat ze zeldzaam zijn en/of met uitsterven worden bedreigd. Check hiervoor:
- https://minlnv.nederlandsesoorten.nl/content/rode-lijsten-soort-van-rode-lijst-vaatplanten.
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_wettelijk_beschermde_planten_in_Nederland
Deze planten laten we in de natuur staan. Mocht je de plant per se nodig hebben dan vind je deze in de Apotheek of in internet.
Hoeveel
Bepaal voordat je gaat plukken de hoeveelheid die je nodig hebt. Wil je de kruiden drogen om er later thee van te maken dan pluk je anders dan wanneer je kruiden zoekt voor een speciale tinctuur. Pluk nooit meer dan datgene wat je ook werkelijk nodig hebt.
Kruiden die je vers in de keuken wilt gebruiken verliezen snel waardevolle stoffen. Het is jammer om grote hoeveelheden te plukken die je niet dezelfde dag (of kort daarna) nog verwerken kan.
Ook gedroogde kruiden verliezen in de loop van een jaar veel van hun werkzaamheid. Hoewel het verlokkend is om een grote hoeveelheid te plukken als je een goede plek hebt gevonden, is het beter om datgene te plukken wat je in een jaar verbruikt. Het jaar daarop kun je beter weer een nieuwe voorraad aanleggen.
Waar
Kruiden pluk je niet op plekken waar je van uit kunt gaan dat ze belast zijn met verontreinigingen zoals uitlaatgassen, giftstoffen, mest of dierlijke uitwerpselen. Dus niet langs de weg of paden waar honden uitgelaten worden, niet langs straten waar veel verkeer is of op plekken waar veel industriële vervuiling te verwachten is.
Pluk je kruiden op plekken waar er veel van staan en laat altijd wat over voor de volgende bloei. Zo voorkom je dat een plant op een bepaalde plek wordt uitgeroeid en heb je er zelf ook langer plezier van.
Hoe
Alles in de natuur is bezielt met energie. Ik vind het mooi om er bij stil te staan dat planten levende wezens zijn. Met liefde voor de natuur plukken betekent automatisch respectvol met planten omgaan. Wees ook voorzichtig met andere kruiden die op de plek staan waar je wilt plukken en probeer de natuur zo min mogelijk te beschadigen.
Kruiden die je na het plukken wilt drogen worden niet gewassen. Zorg er daarom voor dat ze schoon en droog zijn als je ze plukt.
‘Plukken’ doe je het beste met een keramisch mesje. Bij het trekken en afscheuren beschadig je de plant en heb je kans dat je de wortels erbij uittrekt. Met een mesje of schaar ga je voorzichtiger te werk en heeft de plant later weer de kans om opnieuw uit te lopen.
Het verzamelde materiaal bewaar je het beste in een mand of een papieren of stoffen tas waar ze luchtig in kunnen worden verpakt. Wanneer je planten te dicht op elkaar pakt en deze gaan `zweten` gaan er waardevolle stoffen verloren. Dit geldt ook voor het bewaren in plastic of metalen bakjes.
Wanneer
Het beste pluk je de kruiden op een zonnige dag nadat regendruppels en dauw van de planten zijn verdwenen en de planten droog zijn. Op zonnige dagen is dat vaak aan het einde van de ochtend. Het meest ideaal is het om kruiden na 2 a 3 mooie zonnige dagen te plukken. Dan hebben de inhoudsstoffen en etherische oliën zich goed kunnen ontwikkelen.
- Bloemen worden geoogst op het hoogtepunt van de bloei.
- Bladeren en het hele kruid kunnen het beste voor de bloei geoogst worden.
- Zaden worden na de bloei wanneer ze geheel gerijpt zijn verzameld.
- Schors kun je goed voor het uitlopen in het voorjaar of eventueel na de bladval in de herfst verzamelen.
- Wortels graaf je het beste uit in de herfst als de bovengrondse delen verwelkt zijn. In het voorjaar voor het uitlopen kan ook maar dan is de plant moeilijk te vinden.
- Uien en knollen worden in de herfst, wanneer de bovenste delen zijn verwelkt, geoogst.
Wil je bij het oogsten ook rekening houden met de stand van de maan dan is een algemene vuistregel:
- 2-3 dagen na nieuwe maan bevatten boven de aarde groeiende kruiden haar hoogste werkzaamheid
- 2-3 dagen voor nieuwe maan geldt ditzelfde voor de onderaardse delen van de plant
Oppassen
Wildplukken is niet geheel zonder gevaar. Niet alleen de uitwerpselen van honden zijn vies, je moet ook rekening houden met een parasiet die vossen (en soms katten) via hun uitscheiding kunnen verspreiden. De kans op besmetting met de parasiet `vossenlintworm`is erg klein maar kan zeer ernstige gevolgen met zich meebrengen. Door het koken gaan de eitjes kapot en is er geen kans op besmetting.
Daarnaast is een tekenbeet ook niet ongevaarlijk. Je kunt er zelfs jaren later nog ziek van worden. Sommige teken dragen de bacterie Borelia met zich die de ziekte van Lyme kunnen veroorzaken. Mocht je hiermee besmet zijn geraakt dan zie je enkele dagen tot maanden na de beet vaak (maar niet altijd) een rode vlek rond de plek waar de teek zat. Deze vlek verspreidt zich langzaam verder naar buiten waardoor er een ring ontstaat. Daarnaast dragen sommige teken het TBE- virus met zich mee dat hersenvliesontsteking (encefalitis) kan veroorzaken. In Oostenrijk, waar meer teken dit virus bij zich dragen, kun je je daar tegen laten inenten.